Вершалінскі рай - Страница 83

Апосталы аблазілі Заходнюю Беларусь, дайшлі нават да Валыні, і ўсё ім не трапляўся чалавек паводле густу. Выручыла абшчыну цётка Хімка.

Бацькава сястра ўгаварыла стаць другой мацер божай сінявокую і дзябёлую дзеўку з Забагоннікаў, што ткала ў нас дываны. Святая рада Нюрку агледзела ды згоду на гэты раз дала.

Цяпер узнікла праблема святога зачацця. Бацькам быць Альяшу?.. Усе прыйшлі к вываду, што пра гэта нават не можа быць і мовы — стары прарок для далікатнай місіі не падыходзіў.

Рада ўхваліла — к маладзіцы дапусціць самага здаровага маладога апостала — каменячоса Крэва, які прыняў «новае вучэнне» ды застаўся ў Грыбоўшчыне, прысвоіўшы сабе дзіўную біблійскую мянушку «Архіпатрыцый».

I вось на цвінтары ў Грыбоўшчыне наступіла адказная часіна. З самай раніцы сталі сцякацца агорнутыя нейкім ашалелым пад'ёмам багамолкі. Бабы згрудзіліся вакол асобнага доміка, дзе мелася адбыцца святое таінства, пасталі на калені, зацягнулі новы Вершалінскі гімн:

«Это место есть святое, оно влечет нас всех сюда. Собирает воедино крепка сила господа! Наша церковь — неземная, здесь управляет херувим! Эта церковь золотая, это наш — Иерусалим!..»

Павел Бельскі меў звычай оды пісаць даўзёрныя, бы Алекшыцкая грэбля, як людзі жартавалі, але маладзейшыя бабы вымаўлялі ўжо і новую оду без запінкі, шчэ і бытта адна перад адной выхваляючыся. Дэкламавалі яны ў захапленні, бяздумна, бо бязглуздзіца супярэчыць здароваму сэнсу і толькі ў захапленні можна ў яе па-сапраўднаму верыць,

— Ну, то дзе яны там, чаму не ідуць ужэ?! — нецярпліва пыталіся адна ў адной бабы.

— Хопіць прыхарошвацца!

— Няхай, няхай, калі прыйшлі, то пачакаем! — супакойвалі іх старэйшыя.

А ў гэты час наша Хімка рыхтавала да сустрэчы з «Архіпатрыцыям» забагонніцкую Нюрку.

У балейцы пад сцяной стыла вада з мыльнай пенай, а на лаве і табурэтцы валялася Нюрчына вопратка. Дзеўка нацягвала шаўковую крэмавую кашулю з мярэжкамі. Багаты ўбор Піня ім прывёз спецыяльна, і Хімка выменела яго на царкоўную воўну.

— Ой, а слізкая, вужака, якая, а халоодная — бы бляшаная! — з трывожнай радасцю спрабавала песціцца божая нявеста.— Як дурныя жанкі тых паноў бялізну такую і носяць?!

— I я кажу — няма лепшай сарочкі за льняную!— згадзілася Хімка, падаючы ёй масіўную сукенку з малінавага аксаміту.— Зімой лепш грэе, а летам не парыць гэтак!

Нюрка цяжкую сукенку надзела так, як апраналіся гарадскія дачніцы — каб мярэжкі з кашулі трохі выставалі з расхлістанага каўнерыка. Крэмавая кашулька вылазіла і з нізу, давялося шоў падабраць і счапіць на жывую нітку. Краўчыха не ўлічыла жывата кліенткі, таму перад атрымаўся карацейшым, але перарабляць аксаміт не сталі.

— Не будзем псаваць файны матарыял, ён жа такі дарагі, мусі! — вырашыла Хімка.

— Такога нават і ў паноў не бачыла!..

— О! рэдкая матэрыя! Калі будзеш, Нюрачка, ісці, то ўжэ не надто напінайса, тады краі вісецімуць добро!

— Каб не забыць адно!..

— Толькі той бяды, калі забудзеш!..

Дарагія панчохі на тоўстую лытку маладой не вельмі налазілі, жанчыны збаяліся, што парвуцца, і цётка загадала нявесце лакіраваныя туфлі абуць басанож.

— На дварэ — лето, Нюрачка, абыдзешса без іх, цалейшыя будуць!

— Цяпер нават так і паненкі ходзяць па гарадах, сама ў Гродне бачыла, калі з татам бульбу лоні вазілі! — падбадзёрыла сама сябе дзяўчына.

— Толькі ног не мачы, бо набрыняюць адразу... Вытры іх насухо, калі ўжэ ўсадзіла ў ваду! На, выцірай гэтым! — кінула цётка старую кашулю.

Але дзяўчына ўжо была занятая другім. Нібы разглядваю-чы сябе ў люстэрку, Нюрка насцярожана пацікавілася:

— Цётко, а ён, кажуць, надто велькі, праўда?..

Не дачакаўшыся адказу, пырснула смехам:

— Каб не задушыў шчэ, чаго добраго!..

Хімка падумала і адказала не адразу:

— Мой бьгў таксамо мажны мужчына, царство яму нябеснае!..— перахрысціла яна лоб.— I мне здаваласо — такі здаравяка ўлезе да цябе ў ложко, наваліцца і задушыць!.. Ажно ён лёгкі надто быў... Ой, лёгкі, бы хлопчык!..

Зноў абедзве прамаўчалі.

Праз вокны стала чуваць, як па вуліцы з гоманам прайшла на цвінтар новая група плянтаўскіх баб, толькі ні цётка Хімка, ні Нюрка іх не чулі — кожная перажывала сваё.

— Уй, што скажуць бабы з Забагоннікаў, калі даведаюц-цо!.. Што мама пачнуць гаварыць, што скажуць сёстры мае!..— пакруціла галавой Нюрка.— Я то, дурная, хоць і згадзіласа на гэто, не надто думаючы, але не знаю, не знаю, не ведаю, цётачку, што шчэ будзе!..

— Усе маліцімуццо за цябе! Жартанькі, такое дасі людзям — божае дзіця прывядзеш!.. Пра гэто адно ў Бібліях розных ды Івангеліях святых пішуць і з паперці бацюшкі ды архірэі ў пропаведзях расказваюць!..

Дзеўка цяжка ўздыхнула.

— Шчэ я так козтыкі баюсо — не дакраніса, як яно ссаці ў мяне будзе!

— Так адно бывае, калі цябе казыча хто чужы! Як сваё дзіця кране — не пачуеш!

— Не выду-умваеце?! — недаверліва перапытала Нюрка, бытта гэта быў самі важкі аргумент для поспеху ў яе будучай, гэтак незвычайнай, ролі.

— Вядомо. Тваё цело, твая крывінка — сама ж ты сябе не баішса, казычы не казычы!

— Дальбо, праўда...

Жанчыны апусціліся на калені перад іконай дзевы Марыі, пачалі горача маліцца:

— Ойчэ наш, іжэ ясі на небясі, да свяціцца імя тваё, да прыйдзе царство тваё, да будзе воля твая!..

— Амант! — Хімка ўстала першай і паглядзела на Нюрку: — Ну, пойдземо, пойдземо... Як ужэ яно там будзе! Чакаюць, мусі, яны з Альяшом там ужэ...

Дзяўчыну раптам агарнуў панічны страх. Яна заляманта-вала не сваім голасам: