Вершалінскі рай - Страница 31

Нават не азірнуўся, не паглядзеў, як душаць дурніцу, не спускаў з Альяша вачэй ды цяжка і з прысвістам соп пракуранымі лёгкімі чалавек-абрубак.

Не азіраліся, таксама пакорна чакалі сваёй чаргі і ўпарта на яго глядзелі ліслівыя вочы другіх мацярок, а іхнія маршчыністыя і спатнелыя лбы адбівалі бляск свечак. Бабы папрыводзілі сваіх калек даўно, іх ён да сябе каторы дзень не дапускаў, але яны з цярплівай упартасцю нечага ўсё чакалі і чакалі...

У тую пару Альяша яшчэ не збіла з тропу слава, ён не страціў яснасці думкі і на сваю цудатворную сілу глядзеў з разважлівай практычнасцю грыбоўшчынскага мужыка. Ну, калі застыне кепская кроў у галаве ці ў баку, дапамагчы ён можа — хіба ён горшы за плянтаўскую знахарку?.. I Антонаў агонь здыме, і каўтун адрэжа. Нават хопіць, можа, яго сілы, каб рассасаліся бельмы з вачэй. Але ж ці можа ён адрасціць гэтым вось калекам ногі?.. Такое моцы не было нават і ў Іаана Кранштацкага, дарэмна людзі яму прыпісваюць. Меў яе толькі Ісус Хрыстос, які мог і мёртвага ўваскрасіць, і смакаўніцу адным позіркам засушыць ці нават суцішыць буру. Хіба ж дурным бабам уталкуеш, што не дапамогуць і лекі, калі прыйдзе на векі?! У іх жа адны забабоны наўме!..

Мітусню з катэгорыяй такіх хворых Альяш лічыў дарэмнай тратай часу. Дома яго чакалі браты з-пад Карпат. Яшчэ што-небудзь пакрадуць — ці можна верыць гарадскім?! На балоце ў пракосах парылася неварочанае сена. Буланчыка трэба было б даўно забраць з выгана ды напаіць, а то запякуць авадні. А ў царкву ўсё лезла людская пльшь і да таго напоўніла залу, што ўжо хісталіся клірасы, трашчалі скабы, нельга было варухнуць і локцем, а ў перагрэтым, з млосным пахам расплаўленага воску, у гэтак душным і густым паветры цяжка было і дыхнуць...

I будуць так лезці, покуль ён тут!

Мешкаватыя целы ў шэрым, нібы абсыпаным попелам, адзенні павыціраюць бакамі свежыя сцены, паабдзіраюць фарбу на калонах, перакуляць падсвечнікі, наробяць на падлозе тлустых плямаў...

От ужо і праўду кажуць — дай нашаму брату гадзіннік, то ён засадзіць яго сабе за халяву і кланіцай ад воза будзе накручваць. Альяша разабрала злосць — а ну вас усіх да ліха: патурай тут усім!..

Не сказаўшы нікому ні слова, дзядзька порстка ўсхапіўся, нырнуў за алтар, выбраўся на двор і пакрочыў на выган.

— Чаго ён пайшоў? — расчаравана пыталіся адна ў адной кабеціны.

— Ніц не знаю!.. Толькі што быў такі людскі, так харашэ гутарыў з усімі, цуды свае вытвараў...

— Калі з хлапца нячыстаго выганяў, я ледзьве не ўмерла са страху.

— Але. Аж дым з вушэй пайшоў у дурного, бачылі?

— Шчэ і загрымела нават штось, залеската-ало!

— Мо Альяш пакрыўдзіўсо за што?

— То дзіво!.. Нашыя людзі давядуць да чаго хочаш!

I пілігрымы самі сабе стварылі тлумачэнне. Збедаваная маці бязрукага хлопчыка ўразіла ўсіх адкрыццём:

— Гэто празнікаўская блудніца ў ім цудатворную моц пагасіла, таму Альяш і зазлаваў!

— Можа быць!

— Ах, курва паршывая, падумайце, што прыдумала!.. I на святого чалавека пазарыласа!

— Я адразу яе раскусіла, як толькі глянула ў паганы гэты цыганскі твар!

— А гладкая якая!..

— Чаму не быць гладкуй? Бо яна спрацаваласа, дзяцей гадуючы, ці жылы надрывала на рабоце, як ты?.. Толькі ўволю жарэ, уволю сабе высыпаецца, ніц не робячы! Сядзіць, кажуць, перад люстэркам цэлымі днямі!..

— Дзіво, што такая ў ім моц пагасіла!..

— I зрабі ты што добрае з нашым народам, выслужыса перад богам, калі е такія гадаўкі!..

— Бабы, тутака яна!.. Во, шчэ і моліцца бытто!.. Хопіць табе, падкалодная змяя, прыкідувацца!

— Ах, унь дзе яна, вы-ыдра-а!..

I цёткі, якія сотні вёрст валаклі сваіх калек ды апошнія грошы патрацілі ў ахвяру царкве, разлютавалі. Натоўп дружна кінуўся на маладзіцу, парваў на Тэклі адзенне ды са злым здавальненнем пачаў чыніць расправу.

У царкве ўзняўся віск і лямант.

— Лю-удзі, што вы гэто ўзду-умалі?.! — нырнула ў гушчу бабскую цётка Хімка ратаваць Тэклю.— Пакіньце!.. Пакі-іньце, бо грэх, дальбо, велькі грэх будзе ўсім нам, калі мы ў храме што кепскае ёй зробім!

Хімка з кватаранткай вырвалі ледзь жывую маладзіцу з клубка целаў, завялі за алтар і тымі ж дзвярыма, якімі выйшаў Альяш, выпусцілі маладзіцу на двор. Сказалі:

— Жанчынам тут хадзіць не дазволено, ды гасподзь бог літасцівы, на гэты раз даруе нам! — запэўніла сяброўку Хімка.— Куды большы лёг бы на нас грэх, калі б у храме праліласа чалавечая кроў!

— Я нікуды не пайду-у адгэтуль! — упала на мурог ды завыла Тэкля.

Жоны-міраносіцы не ведалі, што і рабіць.

— Чарвяком буду тут поўзаць, як сабака, ногі яму буду лізаць, але ачышчэнне за віны склапачу-у!.. М-м, якая я грэ-эшная! — у прыпадку адчаю маладзіца да крыві закусіла апухлыя вусны і засадзіла ў пясок кіпцюры.

— Годзі ўжэ, не ўбівайса, як яно там пакажа! — пацешыла меляшкоўка.— Можа, і ачысцішса, бы я калісь...

— Склапо-очаш, сястра, ачышчэнне, склапо-очаш! — стала яе супакойваць добрая цётка Хімка.— Мы з ёю таксамо закінем перад Альяшом слаўцо... Ты адно не адступай, не здавайса, гасподзь літасцівы!

Хімка знайшла прарока і прыстала да яго:

— Падумай добро, ці маеш право прагнаць празнікаўскую маладзіцу, Альяш!

— Гэтую распусту? — ускіпеў, закрычаў на яе Альяш.— А ў Бібліі як сказано? Калі Пінкус убачыў, што адная ізраліцянка блудзіць, то ўзяў піку і прастрыміў ёй трыбух!.. От як трэ з імі! Жаласць тут пускаеш, добранькая надто!.. Бога трэ любіць дваяко — і злымі ўчынкамі таксамо! Нагі яе тут не будзе!..

Аднак і мужная Хімка нечаму тут навучылася. А яшчэ яна ведала па брату — калі чалавек надта злуе, яму трэба даць выліць свой гнеў: махаць рукамі, крычаць, а калі супакоіцца, дамаўляцца з ім лёгка.